Kolanem skoczka nazywamy potocznie zmiany przeciążeniowo-zwyrodnieniowe więzadła rzepki w obszarze jej wierzchołka. Jest to najczęstszy powód bólu pojawiający się w przedniej części kolana.
Jest to przypadłość często pojawiająca się u osób uprawiających sport zarówno zawodowo, jak i amatorsko.
W niektórych dyscyplinach sportowych (wymagających gwałtownego podbiegania i intensywnych wyskoków) około 10% sportowców dotyka ta przypadłość. Sportowcy amatorzy częściej doświadczają kolana skoczka, wynika to ze źle dobranych obciążeń treningowych lub nadmiernej masy ciała. Mężczyźni na kolano skoczka chorują nawet dwa razy częściej niż kobiety. Więzadło rzepki jest strukturą łączącą rzepkę z kością piszczelową. Rzepką wraz z mięśniem czworogłowym należy do mechanizmu wyprostnego kolana. Schorzenie polega na degeneracji włókien więzadła w miejscu przeciążonym spowodowanych nakładaniem się na siebie mikrouszkodzeń struktury. Najczęściej zaczyna się poniżej rzepki i doprowadza do degeneracji lub zerwania więzadła. Organizm nie jest w stanie wygoić sumujących się mikrourazów więzadła, dlatego konieczne jest wdrożenie odpowiedniego postępowania medycznego wspartego pomocą specjalistyczną.
Objawy „kolana skoczka”
Pacjenci z entezopatią więzadła rzepki (kolano skoczka) odczuwają kłujący ból podczas zginania kolana oraz tkliwość w okolicy więzadła rzepki, tuż poniżej jego przyczepu do rzepki. Ból nasila się z czasem, następnie do bólu stopniowo dołącza się poczucie sztywności i obrzęku kolana, pojawia się utykanie i uczucie braku stabilności stawu kolanowego. W następnym etapie mogą pojawiać się zaniki oraz osłabienia mięśni łydki i mięśni pośladka. Obszar rzepki staje się tkliwy, szczególnie wrażliwy na dotyk.
Rozróżniamy 4 stopnie zaawansowania zespołu kolana skoczka:
• stopień 1 – ból pojawia się tylko po aktywności fizycznej,
• stopień 2 – ból pojawia się podczas rozgrzewki, następnie zanika, ale powraca po aktywności fizycznej,
• stopień 3 – ból pojawia się i trwa podczas aktywności fizycznej, mocno utrudniając jej efektywność,
• stopień 4 – następuje naderwanie więzadła, osłabienie aparatu wyprostnego kolana aż do zerwania więzadła rzepki.
Zastosowane procedury medyczne zależą od stopnia zaawansowania schorzenia. Możliwie wczesne zdiagnozowane i rozpoczęcie leczenia znacznie skraca okres powrotu do pełnej sprawności.
Leczenie „kolana skoczka”
Dokładny wywiad i badanie lekarskie pozwalają na wstępne rozpoznanie. Pomocne w ustaleniu rozległości uszkodzeń więzadła jest badanie USG. W początkowych fazach schorzenia (stopień 1 i 2) należy zacząć od leczenia zachowawczego. Zalecany jest odpoczynek, okłady i masaże lodem, elewacja chorej kończyny w razie potrzeby leki przeciwzapalne i przeciwobrzękowe. Zaleca się wzmacnianie i rozciąganie mięśnia czworogłowego oraz mięśni zginaczy. W przypadkach przewlekłego, nawracającego bólu lub gdy zdiagnozowane jest częściowe zerwanie więzadła rzepki, należy zastosować leczenie chirurgiczne polegające na usunięciu tkanek uszkodzonych. W razie konieczności metodą artroskopową usuwa się fragmenty wierzchołka rzepki. Rehabilitacja po zabiegu zależy od stopnia uszkodzenia więzadła. Zazwyczaj powrót do pełnej aktywności fizycznej możliwy jest po upływie 3 do 6 miesięcy. W zabiegach z zakresu chirurgii ortopedycznej specjalizują się lekarze z Kliniki Carolina Medical Center w Warszawie i w Gdańsku.
